جلوه گری صورت های فلکی زمستانی در آسمان شب هفته دوم بهمن 1402 - وبلاگ تفکر برتر

به گزارش وبلاگ تفکر برتر، در آسمان هفته دوم بهمن 1402 ماه رو به کاهش فاز است و فرصت مناسبی برای رصد صورت های فلکی زمستانی فراهم می گردد.

هفته دوم بهمن 1402 چند روزی از ماه کامل سپری شده و با کمتر شدن نور شبانگاهی، می توان صورت های فلکی و صورتواره های آسمان زمستان، از جمله شش ضلعی زمستانی را به خوبی رصد کرد.

رویدادهای نجومی هفته دوم بهمن 1402

شنبه 7 بهمن

ساعت 10:48 سیاره مشتری در تربیع شرقی قرار می گیرد و زمان مناسبی برای رصد آن از ابتدای شب تا نیمه شب خواهد بود. ساعت 13:30 هم سیاره اورانوس در اقامت دوم قرار می گیرد و حرکت بازگشتی آن سرانجام می یابد. این رویداد اما قابل رؤیت نخواهد بود.

ماه، که تنها دو روز از کامل شدن آن می گذرد، اندکی پس از سرانجام گرگ و میش غروب، طلوع می نماید. وقتی که ارتفاع گرفت، می توانید ستاره قلب الاسد را سمت راست بالا ستاره گاما اسد را کمی دورتر در سمت چپ بالای آن ببینید. این دو ستاره درخشان ترین ستاره های طرح داس صورت فلکی شیر (اسد) هستند. این چشم انداز تا سحرگاه قابل تماشاست و در اوج خود فاصله ماه و قلب الاسد به 3.2 درجه می رسد.

یک شنبه 8 بهمن

ساعت 06:20 دو سیاره عطارد و مریخ با جدایی زاویه ای تنها 0.4 درجه مقارنه خواهند داشت که برای رصد آن تنها از 06:15 تا 06:45 فرصت دارید.

پس از غروب خورشید، بزرگ ترین الگوی ستاره ای یا صورتواره شناخته شده، شش ضلعی زمستانی است که غروب های زمستانی سمت شرق و جنوب آسمان را پر می نماید.

برای تماشای کامل آن با ستاره درخشان شباهنگ (Sirius) در پایین آن آغاز کنید. سپس از آنجا در جهت عقربه های ساعت حرکت کنید، از میان شعرای شامی (Procyon)، سرپسین (Pollux) و سرپیشین (Castor)، منکب ذی العنان (Menkalinan) و سروش (Capella) در بالا بگذرید و سپس به سمت پایین نگاه کنید تا دبران (Aldebaran) و پای شکارچی (Rigel) را شکار کنید و سپس دوباره به شباهنگ برسید.

این شش ضلعی تا حدودی باز دیده می گردد اما اگر خطی را از وسط آن از سروش به سمت شباهنگ بکشید، نسبت به این محور طولانی تقریبا متقارن است.

دوشنبه 9 بهمن

ساعت 11:44 ماه با فاصله 406 هزار کیلومتر در اوج مداری خود قرار می گیرد.

پس از تاریکی هوا، صورت فلکی بزرگ پگاسوس (اسب بزرگ) در سمت غرب آسمان پایین می رود و این سمت از آسمان را در اختیار خود می گیرد. در همین هنگام، صورت فلکی شناخته شده دب اکبر در شمال و شمال شرقی بالا می رود و به آسانی تشخیص داده می گردد.

سه شنبه 10 بهمن

صورت فلکی شکارچی (جبار) درست پس از تاریک شدن هوا در جنوب شرقی آسمان با ارتفاع زیاد دیده می گردد. سمت چپ آن هم صورت فلکی دو پیکر (Gemini) قرار گرفته است که ستاره های سرپسین و سرپیشین از آن به وضوح دیده می شوند.

پایین تر از آن ها شعرای شامل جای گرفته است و کمی بالاتر از آن با فاصله 4 درجه می توانید غمیصا (Gomeisa) را در صورت فلکی سگ کوچک ببینید که به پشت گردن آن اشاره دارد. دو ستاره کم نورتر هم درست بالای سر و نوک بینی صورت فلکی سگ کوچک جای گرفته اند. با توجه به اینکه قدر آن ها به ترتیب 4 و 5 است، برای دیدنشان به ویژه در شهرها به دوربین دوچشمی احتیاج خواهید داشت.

چهارشنبه 11 بهمن

آیا تا کنون رنگ های ابط الجوزا و دبران را به دقت آنالیز نموده اید؟ آیا می توانید تفاوت رنگ آن ها را تشخیص دهید؟ دبران ستاره ای از نوع طیفی K5 III، است و اغلب به عنوان یک غول نارنجی در نظر گرفته می گردد، در حالی که ابط الجوزا از رده طیفی M1-M2 Ia است و باید آن را یک اَبَرغول سرخ دانست. در واقع دمای آن ها کمی متفاوت و به ترتیب 3900 کلوین و 3600 کلوین است.

ابط الجوزا روشن تر است و در چشم انسان به طور کاذب سفیدتر از آنچه هست به نظر می رسد. می توانید با کمی تغییر فوکوس چشم، رنگ های ستاره های درخشان را بهتر تشخیص دهید.

پنج شنبه 12 بهمن

در ساعات اولیه صبح پنج شنبه، سمت جنوب شرقی آسمان می توانید ماه در حال کاهش فاز را ببینید. در نزدیکی آن هم سماک اعزل (Spica) که بیشتر به عنوان ستاره ای بهاری در نظر گرفته می گردد، جای گرفته است. حدود ساعت 05:37 این مقارنه با فاصله 3.3 درجه به اوج خود می رسد.

صورت فلکی جبار اکنون هنگام شب در جنوب و جنوب شرقی آسمان با ارتفاع زیادی قرار گرفته است و کوچک تر از آن چیزی به نظر می رسد که در اوایل زمستان دیده می شد. این اثر توهم ماه است که باعث می گردد نه فقط ماه، بلکه صورت های فلکی هم زمانی که در ارتفاع پایینی قرار دارند، بزرگ تر به نظر برسند.

در زیر پای جبار و سمت راست شباهنگ، اکنون صورت فلکی خرگوش (Lepus) قرار گرفته است و مانند صورت فلکی سگ بزرگ، با اتصال نقاطش واقعا شبیه چیزی است که باید باشد: یک خرگوش خمیده در حالی که بینی اش به سمت راست پایین، گوش هایش به سمت رجل الجبار (پای روشن تر صورت فلکی شکارچی) و بدنش به سمت چپ جمع شده است. درخشان ترین دو ستاره آن، پشت و جلوی گردن او را تشکیل می دهند.

جمعه 13 بهمن

در بامداد جمعه ساعت 03:38 تربیع آخر ماه روی می دهد.

حدود سه ماه از مقابله سیاره مشتری گذشته است، بنابراین دوباره در برابر پس زمینه ستارگان، به سمت شرق حرکت می نماید. برای درک بهتر این حرکت، پس از تاریک شدن کامل هوا، به خط منحنی مشتری با ستاره های آلفا حمل و آلفا مثلث در سمت راست بالای آن توجه کنید.

این خط حدود یک ماه پیش تقریبا مستقیم بود. با پیش روی زمستان و ادامه مسیر مشتری به سمت شرق، در پس زمینه ستارگان این خط را زیر نظر داشته باشید. خواهید دید که بیشتر هم خم می گردد.

شرایط سیاره ها در هفته دوم بهمن 1402

عطارد در درخشش طلوع خورشید حضور دارد و رصد آن بسیار سخت است.

زهره با قدر 4.0- در هنگام سحر در جنوب شرقی آسمان با ارتفاع کمی می درخشد.

مریخ هم با قدر +1.3 هنوز در درخشش طلوع خورشید جای دارد و رصد آن سخت خواهد بود.

مشتری با قدر 2.4- در صورت فلکی حمل جای دارد و می توانید حرکت آن را از جنوب و جنوب غربی آسمان با ارتفاع زیاد به سمت غرب در حوالی نیمه شب دنبال کنید. در یک تلسکوپ، مشتری به عرض تنها 40 یا 39 ثانیه قوسی دیده خواهد شد.

زحل با قدر 1.0 در صورت فلکی دلو جای گرفته و هنگام غروب در غرب و جنوب غربی آسمان دیده می گردد.

اورانوس با قدر 5.7 در صورت فلکی حمل حضور دارد و 12 درجه بالا سمت چپ مشتری باید در پی آن باشید.

نپتون هم با قدر 7.9، درست پس از تاریک شدن هوا در غرب و جنوب غربی آسمان و در نزدیکی زحل با ارتفاع کم حضور خواهد داشت.

عکس کاور: شش ضلعی زمستانی (Credit: Petr Horálek)

منابع: Sky and Telescope, مجله نجوم