اگر سد چم شیر آبگیری گردد و جواب نگیریم، راه برگشتی وجود ندارد - وبلاگ تفکر برتر

به گزارش وبلاگ تفکر برتر، عضو هیات علمی گروه هیدرولوژی و منابع آب دانشگاه شهید چمران اهواز با تاکید بر لزوم تکمیل مطالعات سد چم شیر قبل از آبگیری، گفت: اگر سد چم شیر مانند سد گتوند آبگیری شد و جواب نگرفتیم، راه برگشتی وجود ندارد.

به گزارش ایسنا، دکتر حیدر زارعی در میزگرد تخصصی اثرات احداث سد چم شیر که در دانشگاه شهید چمران اهواز برگزار گردید، با اشاره به شرایط حوضه آبریز این سد اظهار کرد: رودخانه زهره از استان فارس و رودخانه خیرآباد از استان کهگیلویه و بویر احمد به هم متصل و وارد خوزستان می شوند؛ سد چشمیر در بالادست رودخانه زهره و سد کوثر روی شاخه رودخانه خیرآباد احداث شده اند که سد کوثر چند سال پیش آبگیری شده است.

وی اضافه کرد: در سال های گذشته سد کوثر در سرشاخه رودخانه خیرآباد که کیفیت آب خوبی دارد و کنترل کننده آب رودخانه زهره است، آبگیری شده و آب بعضی شهر های کشور در حاشیه خلیج فارس را تامین می نماید؛ سد دیگری در بالادست رودخانه خیرآباد در حال احداث است که در صورت آبگیری، حجم آب شیرینی که اکنون از این رودخانه وارد رودخانه زهره می گردد و کیفیت بد رودخانه زهره را جبران می نماید دیگر وجود نخواهد داشت و شبکه های آبیاری سردشت زیدون و نقاط دیگر می توانند تحت تاثیر کیفیت آب رودخانه زهره قرار بگیرند.

عضو هیات علمی گروه هیدرولوژی و منابع آب دانشگاه شهید چمران اهواز با اشاره به اثر رودخانه خیرآباد گفت: اکنون جریان آب به وسیله سد های کوثر و خیرآباد کنترل می گردد؛ اگر به هر علتی شوری رودخانه زهره افزایش یابد دیگر هیچ راه کنترلی برای آن مانند آنچه در رودخانه کارون و مخزن سد گتوند رخ داد، نداریم.

هنوز معضل سد گتوند نمایان نشده اند

وی اضافه کرد: اکنون معضلات سد گتوند، آن زیر در حال قایم شدن است و هنوز معضلات آن را ندیده ایم. به علت اینکه لایه های نمکی پایین هستند، در حال حاضر لایه های نمکی این سد اثری روی جریان سطحی ندارند، اما زمانی که تراز لایه های شور، بالا بیاید مشکل شروع می گردد و آب شور خواهد شد که اکنون کسی به این مساله توجهی نمی نماید.

زارعی با اشاره به سرشاخه هایی که با ای سی بالا، رودخانه زهره را تحت تاثیر قرار می دهند، بیان نمود: مطالعه سال آبی 87-86 در مورد شرایط آب دهی در حوضه آبریز زهره نشان می دهد در ماهی که آب دهی کم است، ای سی آب زیاد است و به استناد همین مطالعه گفته می گردد که اگر مخزن سد چمشیر را داشته باشیم می توانیم با آزادسازی آب زیاد، قسمت شور پایین دست سد که اثر زیادی بر کیفیت داشته است را کنترل کنیم.

وی با بیان اینکه اندازه شوری آب رودخانه زهره در نقاط مختلف فرق دارد، اضافه کرد: چند زون تاثیرگذار بر کیفیت آب رودخانه زهره داریم و در محدوده مخزن این سد، ای سی آب بسیار افزایش پیدا نموده است.

نمی توان به داده های مطالعات سد چم شیر اعتماد کرد

عضو هیات علمی گروه هیدرولوژی و منابع آب دانشگاه شهید چمران اهواز با بیان اینکه 70 درصد سد چم شیر روی سازند گچساران است، گفت: بر اساس گزارش های داده شده آورد رودخانه زهره در محل سد چمشیر، 1.7 میلیارد مترمکعب خواهد بود و بر این اساس برنامه ریزی نموده اند در حالی که این برآورد بر اساس آمار سال 88-87 است و می دانیم در 10 تا 15 سال اخیر به علت خشکسالی و تغییر اقلیم، اندازه بارش ها به شدت کم شده و آورد رودخانه کاهش یافته است. از طرف دیگر، منشاء شوری ها معلوم نیست بنابراین با توجه به ابهامات در ورودی و خروجی، نمی توانیم به این داده ها اعتماد کنیم.

وی با اشاره به خشکی بزرگترین رودخانه فارس به علت پایین رفتن سطح آب های زیرزمینی بیان نمود: در محاسبه این اندازه آورد، کاهش بارش سال های اخیر و افزایش برداشت آب های زیرزمینی در سرشاخه ها که بر جریان رودخانه ها تاثیرگذاشته، لحاظ نشده است و در صورت به روز شدن مطالعات، صددرصد این آورد 1.7 میلیارد مترمکعب وجود نخواهد داشت.

گزارش های متفاوت

زارعی اضافه کرد: بحث انحلال لایه های نمکی و گچی در مخزن سد نیز وجود دارد که سطح تماس را زیاد می نماید و موجب افزایش شوری می گردد. از طرف دیگر تعیین نیست آوردی که محاسبه شده درست است یا خیر. منشاء زون شور پایین دست نیز تعیین نیست و فعلا طبق گزارش یکی از شرکت ها، این شورابه ها نفتی هستند و از اعماق بالا می آیند، اما یک شرکت دیگر نیز گزارش دیگری ارائه داده است.

عضو هیات علمی گروه هیدرولوژی و منابع آب دانشگاه شهید چمران اهواز گفت: با توجه به این ابهامات در مدل های ورودی و خروجی، نمی توان به این داده ها اعتماد کرد.

وی در مورد شرایط لایه های نمکی سد چم شیر گفت: شرایط لایه های نمکی سد چم شیر مانند سد گتوند نیست، اما نکته ای که وجود دارد این است که کیفیت رودخانه زهره در شرایط مرز است و اگر مقداری شوری آب در مخزن اضافه گردد، مشکل ساز می گردد.

زارعی اضافه کرد: در سد گتوند با وجود لایه های ضخیم نمکی، به علت قابل کنترل بودن تراز مخزن و کیفیت آب مناسب، ورودی آب به این سد شرایط متفاوتی دارد.

وی بیان نمود: اگر مطالعات سد چم شیر تکمیل و بر اساس این مطالعات، کار ها انجام گردد قابل مدیریت است، اما اگر سد چم شیر مانند سد گتوند آبگیری شد و جواب نگرفتیم، راه برگشتی وجود ندارد.